Uluslararası ticaret, çeşitli teslim şekilleri (Incoterms) kullanılarak yürütülür. Bu teslim şekilleri, alıcı ve satıcı arasındaki mal teslimi, maliyet ve risk taşıma sorumluluklarını belirler. Aşağıda, uluslararası teslim şekilleri hakkında geniş çaplı bir makale bulacaksınız:
Uluslararası Ticaret Odası (ICC) tarafından oluşturulan ve düzenli olarak güncellenen Uluslararası Ticaret Terimleri (Incoterms), alıcı ve satıcılar arasında mal teslimi, maliyet ve risk taşıma sorumluluklarını netleştiren standart ticaret terimleridir. Bu terimler, global ticarette yaygın olarak kullanılır ve ticaret sözleşmelerinde belirtilir.
En Yaygın Uluslararası Teslim Şekilleri
- EXW (Ex Works – İş Yerinde Teslim): Satıcı, malı kendi iş yerinde alıcıya teslim eder. Yükleme ve taşıma işlemleri tamamen alıcının sorumluluğundadır.
- FCA (Free Carrier – Taşıyıcıya Teslim): Satıcı, malı alıcının belirlediği yerde, ihracat için gümrüklendikten sonra taşıyıcıya teslim eder. Bu noktadan itibaren risk ve maliyet alıcıya geçer.
- CPT (Carriage Paid To – Taşıma Bedeli Ödenmiş olarak Teslim): Satıcı, malı belirlenen varış noktasına kadar taşıma maliyetlerini karşılar. Ancak malın taşınma riski, taşıyıcıya teslim edildiği andan itibaren alıcıya geçer.
- CIP (Carriage and Insurance Paid To – Taşıma ve Sigorta Bedeli Ödenmiş olarak Teslim): Satıcı, malın varış yerine kadar olan taşıma ve sigorta maliyetlerini karşılar. Risk, mal taşıyıcıya teslim edildiği anda alıcıya geçer.
- DAT (Delivered at Terminal – Terminalde Teslim): Satıcı, malı, varış yerindeki belirlenen terminale teslim eder ve ithalat gümrükleme işlemlerine kadar olan tüm maliyet ve riskleri üstlenir.
- DAP (Delivered at Place – Belirlenen Yerde Teslim): Satıcı, malı alıcının belirlediği yerde, ithalat için gümrüklenmemiş olarak teslim eder. Teslim noktasına kadar olan tüm maliyet ve riskler satıcıya aittir.
- DDP (Delivered Duty Paid – Gümrük Resmi Ödenmiş Teslim): Satıcı, malı alıcının belirlediği yere, gümrük vergileri dâhil teslim eder. Bu teslim şekli, satıcıya en fazla yükümlülük yükleyen terimdir.
- FAS (Free Alongside Ship – Gemi Bordasında Teslim): Satıcı, malı belirlenen kalkış limanındaki geminin yanına teslim eder. Bu noktadan itibaren malın yüklenmesi ve taşınmasıyla ilgili tüm risk ve maliyetler alıcıya geçer.
- FOB (Free On Board – Güvertede Teslim): Satıcı, malı kalkış limanındaki gemiye yükler. Mal gemiye yüklendiği andan itibaren risk ve maliyetler alıcıya geçer.
- CFR (Cost and Freight – Maliyet ve Navlun): Satıcı, malın kalkış limanından varış limanına kadar olan navlun ve maliyetleri karşılar. Ancak malın riski, gemiye yüklendiği andan itibaren alıcıya geçer.
- CIF (Cost, Insurance and Freight – Maliyet, Sigorta ve Navlun): Satıcı, malın varış limanına kadar olan nakliye, sigorta ve navlun maliyetlerini üstlenir. Malın taşıma riski, gemiye yüklendiği anda alıcıya geçer.
- FRC (Free Carrier at Named Place – Belirlenen Yerde Taşıyıcıya Teslim): Bu terim, FCA’nın bir varyasyonu olup, satıcı malı belirli bir yerde taşıyıcıya teslim eder. Burada, satıcı malın taşıyıcıya yükleme sorumluluğunu da üstlenir.
- DES (Delivered Ex Ship – Gemiyle Teslim): Satıcı, malı ithalat gümrüğü çözülmemiş olarak varış limanındaki gemide alıcıya teslim eder. Bu terim, taşıma sırasındaki tüm risk ve maliyetlerin satıcı tarafından karşılandığı anlamına gelir, ancak gümrük işlemleri alıcıya aittir.
- DEQ (Delivered Ex Quay – Rıhtımda Teslim): Mal, varış limanındaki rıhtımda teslim edilir. Bu terimde satıcı, malın gümrük işlemleri dahil olmak üzere rıhtıma kadar olan tüm maliyetlerini karşılar.
- DDU (Delivered Duty Unpaid – Gümrük Resmi Ödenmemiş Teslim): Satıcı, malı alıcının belirlediği yerde, gümrük resmi ödenmemiş olarak teslim eder. Gümrük vergileri, ithalat vergileri ve diğer harçlar alıcı tarafından ödenir.
- DPU (Delivered at Place Unloaded – Belirlenen Yerde Boşaltılmış Teslim): Bu terim, 2020 Incoterms revizyonu ile DDP’nin yerini alan yeni bir terimdir. Satıcı, malı belirlenen varış yerinde boşaltılmış olarak teslim eder. Burada satıcı, malın varış yerine kadar olan tüm maliyetleri ve riskleri üstlenir, ancak gümrük işlemleri alıcı tarafından yapılır.
Uluslararası Teslim Şekillerinin Güncel Versiyonları
Incoterms, global ticaret pratiklerindeki değişikliklere uyum sağlamak için düzenli olarak güncellenir. En son versiyon, 2020 yılında yayımlanan Incoterms 2020’dir. Bu güncelleme, önceki versiyonlardan (Incoterms 2010) bazı önemli değişiklikleri içermektedir.
Uluslararası Teslim Şekillerinin Seçimi
Uluslararası teslim şekillerinin seçimi, ticaretin doğası, taşınan malların türü, taşıma modu (deniz, hava, kara veya demiryolu), alıcı ve satıcı arasındaki güven ve deneyim düzeyi gibi faktörlere bağlıdır. Her bir teslim şekli, belirli durumlar ve ihtiyaçlar için avantajlar ve dezavantajlar sunar.
İncoterms’in Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Sözleşmelerde Açıklık: Tüm Incoterms kullanımlarında, sözleşmelerde teslim şeklinin açıkça belirtilmesi önemlidir.
- Güncel Versiyonların Kullanımı: Uluslararası Ticaret Odası’nın en son yayınladığı Incoterms sürümünün kullanılması tavsiye edilir. Bu, her iki tarafın da güncel standartlara göre korunmasını sağlar.
- Özel Durumların Değerlendirilmesi: Her bir teslim şekli, özellikle belirli taşıma modlarına (deniz, kara, hava, demiryolu) veya mal türlerine uygun olabilir. Tarafların, ihtiyaçlarına en uygun teslim şeklini seçmeleri gerekir.
Uluslararası ticarette Incoterms’in doğru kullanımı, alıcı ve satıcı arasındaki ticari ilişkilerin sağlıklı ve sorunsuz ilerlemesini sağlar. Bu terimler, taraflar arasındaki anlaşmazlıkları önleme konusunda önemli bir rol oynar ve ticari işlemlerin açıklıkla yürütülmesine yardımcı olur.
